Monthly Archives: September 2014

Só het Skotland besluit

Die uitslag van die Skotse referendum oor onafhanklikheid was nie die groot verrassing wat soveel verwag het nie. Ek het dit verkeerd voorspel. Miskien was ek net te pessimisties. Miskien wou ek slim lyk. Hulle het besluit om binne die Vereniging te bly, hierdie land oorleef – vir nou. Ek het vroeg in die oggend wakker geword en na nuus op die radio geluister en het toe die hele dag die berigte en rubrieke op die koerante en internet gelees.

Ek dink almal was beïndruk en trots op net hoeveel Skotse kiesers gaan stem het, amper 85 persent. Die hele proses, soos ek reeds geskryf het, het die land en gesprekke geaktiveer oor hoe hulle hul toekoms wil hê wees. Die probleem en uitdaging is om die belooftes te aflewer voor mense weer teleurgesteld en gefrustrueerd word.

Die groot kwessie bly onopgelos as Wallis, Noord-Ireland en die gebiede van Engeland groter kragte oor hulle sake en verantwoordlikhede wil kry. Hoe lang nou voordat Skotland gatvol word met Engelse eise vir hul eie self-regering? Ek sou Skotland nie blameer as hulle besluit binne ‘n paar jaar dat hulle weer oor onafhanklikheid gevra wil word nie. Wat het ons feitlik besluit? Dis opwindende tye sonder tywfel, om ‘n clichê te sê.

Die enigste ding tans is Skotland

Dis nou net een week voor die referendum in Skotland en die vlag van Skotland, die Andreaskruis, wapper bo-op die regeringgeboue op Whitehall langsaan die Unievlag behalwe in die foto bo.

Sononder op Whitehall

Sononder op Whitehall

Ek het gisteraand hierdie kiekie afgeneem toe ek op Whitehall geloop het nadat ek die werk vertrek het. Die regering en politici dink hierdie sal die kiesers ompraat om Nee te stem, deur vir hulle te wys ons is so baie lief vir hulle. Dit was sononder en die lig het begin om te verdwyn en daardie gebou, die Foreign and Commonwealth Office, is in die skaduwee gegooi. Dit lyk daar’s ‘n sterk kontras tuseen die kleure; blou en sonlig van Skotland en ‘n sonnige toekoms, en die anoniem donkerheid van die huidige oprigting en die historiese imperiale onderneming. Dis klaarblyklik ‘n metafoor daarbinne oor die toekoms van die Verenigde Koninkryk en die keuse en onbekende uitslae wat voor ons lê. Dit is ook vanselfsprekend dat ek baie lief vir my foto is.

Terselfdertyd vra Noord-Ierland, Wallis en amper enige area in Engeland buite Londen en die suid-oos wat hulle hoef doen om te hê dat hulle ‘n bietjie aandag sou kry. Waar is hulle vlae en beloftes vir groter self-regering, waar is die nuwe idees om die ander dele te transformeer?

Ek hoop Skotland sal stem vir om binne die Vereeniging te bly maar ek verstaan hoekom veel ander wil die kans van onafhankikheid gryp. Maar ‘n Nee stem sal amper niks bedoel sonder om elke deel van die land te heeltemal verander.

Gister se rugby

Gister het ek na die London Double Header by Twickenham toe gegaan toe om twee wedstryds tussen die vier Londense rugby spanne te kyk. Dis baie pret, die kaartjies is goedkoop en die atmosfeer is vriendelik. Ek het vooraf op ‘n paar keer gegaan, soms op my eie en soms met vriende.

Rugby in Londen lok ‘n sekere tipe mense en daar’s altyd veel Suid-Afrikaners wat trots hulle Springbok trui dra. Ek dink jy sien meer Suid-Afrikaners as Australiërs or Nieu-Seelanders op hierdie wedstryds, seker sien jy meer truie.

So gister toe ek ingekom het, het ek ‘n oke (wat ten minstens vyftig jaar oud) gesien wat ‘n Rhodesiërse weermag rugby trui dra. Dit herinner my oor ‘n paar jaar gelede by Sonisphere toe iemand die vlae van die Republiek van Rhodesië en die oud Suid-Afrikaanse vlag gewapper het.

Ek vra hoekom ‘n mens hierdie sou doen. Hy weet niemand weet wie die span is nie en dat niemand niks sal sê nie. Miskien was hy in die verlede ‘n Rhodesiërse soldaat en is trots op sy oud land. Ek kon amper daardie argument ‘n bietjie volg – dat hulle trots op die land van hul jeugd was; maar dis soos mense wat aandring om die oud Suid-Afrikaanse vlag te wapper. Weet hulle nie dat meeste mense glo hulle was verkeerd en die ras beleide was unaanvaarvar nie? Jy vermoed dat hulle weet niemand sal die vlag of simbole erken nie so kan hulle stilletjies hierdie in Engeland dra. Jy weet, die tipe oke wat vir jou die waarheid wil verduidelik wat “die regering wil hê dat jy nie moet weet nie”.

Ek het ‘n vriend geteks en sy sê haar man, wat troepie was, sê ek moet die oke slaan – ek het dit nie gedoen nie. Ek weet ek klink soos ‘n kenmerkende Londen Guardian-leser, veral na die mening van die mense wat so trots op hierdie oud regerings is.

Skotland besluit binne twee weke

In minder as viertien dae gaan Skotland stem wat die toekoms van die huidige land besluit. Hierdie is reuse saak maar mense, behalwe ek, het net baie stadig begin wakker word en besef hoe alles sou kan verander. Op die honderd jaar verjaardag van die begin van die Eerste Wêreld Oorlog sal ons miskien iets so groot ervaar waarna niks dieselfde sal wees nie.

Skotland en die Verenigde Koninkryk

Skotland en die Verenigde Koninkryk

Vir mense buite Skotland was die hele proses iets wat baie min mense tot dusver gevolg het. Ons het vermoed dat hulle Nee sou stem en wil binne die Vereniging bly. Nou lyk dit dat ‘n meerderheid sal Ja stem. Skielik lê die momentum met die Ja kamp, wat’n populêre nasionale beweeging is. Dan sou die onderhandelinge oor die ontbinding begin oor wie neem wat, wat die verhouding tussen die lande gaan sal beskryf.

Indien ek nog in Skotland was, dink ek ek sou nóg stem vir om in die Vereniging te bly. Ek kom uit ‘n unionist familie en ek beskou myself as Brit en nie Engels. Maar ek bly in Londen en kan nie stem nie. Op die ander kant, ek verstaan hoekom honderd duisende Skotse hierdie geleentheid wil gryp en vashou om hulle eie toekoms te skep. Ek moet erken dat indien ek in Skotland bly en hulle stem vir onafhanklikheid sou ek ook gelukkig wees. Ek sou ‘n trotse burger van beide Skotland word terwyl op terselftertyd ek ‘n trotse burger van Verenigde Koninkryk sou bly.

Hoekom het ons tot hierdie situasie gekom? Dis maklik om die moderne geskiedenis op te spoor. Ek onthou toe ons in Skotland in die 1980s gebly en my pa het oor die groeiende elektoraal krag van die SNP gepraat. Destyds was dit miskien ‘n betoog stem teen die regering in Londen onder Margaret Thatcher ná veel onpopulêre voorvalle. Toe in die 1990s en die vroeër 2000s het hulle self-regering gekry en dit blykbaar was dat hulle hul eie suksesvolle regering kon beheer. Maar, na my mening, die meeste belangrike onlangse gebeurtenis was die Irak oorlog wat baie onpopulêr was en wat soveel mense voel was onwettig. Die tradisionele kiesers het gevolglik Labour verlaat. Foute in Londen lei tot hierdie referendum. Die regering het gelyk nie om oor Skotland se probleme en sake om te gee nie. Nou die die huidige regering in Londen ook baie onpopulêr.

Dis ‘n jammer dat te laat is die argument gemaak vir die verenigde land. Ek weet ek is nie allen nie as ek sê ek wil in land bly wat uit vier sterk en gelyke land bestaan wat vir ‘n deelmende doel stryd. Die beperkings op die huidige politikiese landskap is vanselfsprekend. Engeland en Londen se invloed is te groot, dit versmoor Skotland, Wallis en Noord-Ierland.

Wat verskil gaan onafhanklikheid vir mense in die vier deelstate maak? In veel maniers, baie min. Ons almal gaan nóg dieselfde taal praat en dieselfde kultuur geniet. Die lande is reeds baie aparte in soveel aspekte van politiek, nasionale uitsig en verwagtings.

Ek voel pessimisties. Ek dink Skotland sal gaan weg en sal baie teleurgestel wees. Dit sou dalk die regte beslissing vir hulle wees maar die groot jammer is dat niemand die argument gemaak om vir hulle te bly nie. ‘n Ja stem verander alles vir almal.